Samenvatting
De
hondeneters speelt zich af in België in 1917, tegen het einde van de Eerste
Wereldoorlog. Victor is een 17-jarige jongen met epilepsie waardoor hij door
zijn ouders wordt behandeld als een zwak kind. Zijn enige vriend is zijn
herdershond Django en als die op een dag verdwijnt is Victor daar kapot van. Victor
is nog nooit buiten zijn dorp geweest vanwege zijn epileptische aanvallen maar
toch besluit hij z’n viervoeter te gaan zoeken. Met een zakmes en een stapel
brieven van zijn broer Nest (een soldaat aan het front) gaat hij op weg. Op
zijn eerste stop, een armenmarkt in Mechelen, hoort hij dat er mensen zijn in
Boom die honden slachten om het vlees tegen absurde prijzen te verkopen aan de
hongerlijdende bevolking. Victor besluit helemaal naar Boom te lopen. Zijn
tocht verloopt niet zonder tegenslagen, zo krijgt hij meerdere aanvallen
onderweg, wordt hij gevangen genomen en moet hij langs een Duitse controlepost
zien te komen zonder dat hij papieren bij zich heeft. Ook ontdekt hij gedurende
de reis wat voor afschuwelijke dingen mensen doen om te overleven in de oorlog.
Eenmaal in Boom krijgt hij te weten dat Django is ontsnapt uit het slachthuis.
Victor besluit weer terug naar huis te gaan, en wordt hierbij geholpen door
Kleine Peer, een zoon van een van de hondenslachters. Als ze met z’n tweeën een
water overgaan worden ze aangevallen door de veerman maar dan is daar Django
die hem komt redden. Op de terugweg komt Victor ook te weten dat zijn broer
Nest gestorven is aan het front.
Mening
Ik
vond de Hondeneters een erg aangrijpend boek. Ik heb al vaker boeken over de Eerste
Wereldoorlog gelezen omdat ik geïnteresseerd ben in verhalen die zag afspelen
tijdens historische gebeurtenissen. Wat ik zo mooi vond aan dit boek is dat het
niet over het front gaat (behalve in de brieven van Nest), maar over het
dagelijkse leven van de gewone burgers. De afschuwelijke verhalen van de mensen
die Victor onderweg tegenkomt zijn erg goed neergezet en je begint echt in te
zien hoe erg het was. Zo is het verhaal van een moeder wiens baby is gestorven
aan “valse melk”, een goedkoop en zeer giftig mengsel van kalk en eruit ziet
als echte melk, wat verkocht werd door boeren/oplichters die geld nodig hadden.
Vooral dit verhaal greep me echt aan en liet pijnlijk zien hoe ver mensen
bereid waren te gaan in die tijd.
Naast de verhalen is een ander
pluspunt van het boek de geloofwaardigheid. Alle dialogen zijn in het Vlaamse
dialect geschreven en de schrijfstijl is ook erg overtuigend. Wat ik dan weer
wel minder vond en ook een beetje afbreuk doet aan de geloofwaardigheid is de gebeurtenis
tegen het einde van het boek waar Django precies op het juiste moment
verschijnt om Victor en Kleine Peer te redden.
Ondanks dat laatste kan ik de
Hondeneters aan iedereen aanraden die geïnteresseerd is in geschiedenis en in
het bijzonder de Eerste Wereldoorlog. Wel zijn de verhalen behoorlijk heftig
dus als je daar niet zo goed tegen komt is het misschien verstandiger dit boek
te laten liggen.
Gegevens auteur
Marita de Sterck studeerde
perswetenschappen, antropologie en talen. Aan de bibliotheekschool van Gent
doceert ze literatuur en antropologie. Ze geeft ook workshops aan jongeren: verhalen schrijven. Met
reisverhalen debuteerde ze en heeft ondertussen al een 40-tal titels
gepubliceerd: boekjes voor beginnende lezers, informatieve boeken over ander
culturen, jeugdromans, prentenboeken, makkelijk-lees-verhalen, boeken over
jeugdliteratuur.
Er
loopt een lijn van de groeirituelen en de inwijdingsverhalen die ze als
antropoloog bestudeert naar haar eigen jeugdromans. Een terugkerend thema in
haar werk is hoe je kunt leren liefhebben zonder jezelf te verliezen. Ook de
kracht van het vertellen en de ingewikkelde relaties tussen de generaties
duiken vaak op.
Recensie de
hondeneters
Dit
is een bijzonder hard verhaal waarin de auteur de verschrikkingen van de oorlog
samenbalt en waarin de waanzin ervan doordringt in elk mensenleven. Niet enkel
de soldaten aan het front leefden in complete chaos; het hele land en
voornamelijk de gewone man en vrouw in de straat ondervond aan den lijve de
onmenselijkheid die de oorlog met zich meebracht en van eerbare burgers
gewetenloze mensen maakt die tot alles in staat zijn om zelf te overleven.
Anderzijds gaf het ook een samenhorigheidsgevoel bij groepen van mensen die op
hun eigen specifieke en soms bizarre manier hun leven zin trachtten te geven te
midden van dit onbegrijpbare gegeven.
De auteur heeft zich uitermate zorgvuldig gedocumenteerd voor zich aan dit
verhaal te wagen. Uit al die gegevens heeft ze er een aantal samengebracht en
die heel realistisch en beeldend uitgewerkt zodat de lezer als het ware een
film afgespeeld ziet tijdens het lezen. Ook hij/zij voelt de kou, de honger, de
wanhoop, de miserie van de mensen en hun onstuitbare wil om te overleven.
Victor, die uit een gegoed en heel beschermd milieu komt, contrasteert hier
heel erg tegen. Maar al is hij overdonderd door al de indrukken die deze wereld
op hem achterlaten, toch brengt hij genegenheid op voor deze mensen. Hij
bekijkt hen onbevooroordeeld. Of liever gezegd, hij velt zijn eigen oordeel.
Dit nadat hij, doorheen de brieven van zijn broer Nest en wat hij vaststelt om
zich heen, een oordeel heeft gevormd. Daardoor zal hij ook in opstand komen
tegen zijn vader en diens halve waarheden niet meer aanvaarden.
Victor vertrekt als een onwetende jongen van huis, maar keert als een bewuste
man terug, die weet wat hij wil en ook antwoorden wil op de zaken
die voor hem verzwegen werden.
Zijn specifieke gezondheidstoestand maakt hem erg kwetsbaar en kan hem in
gevaar brengen, maar heeft ook een positieve kant: er zijn nog mensen die hun
menselijkheid niet verloren blijken te hebben in deze onmenselijke tijden.
De auteur heeft een taal gezocht die leesbaar is in de 21ste eeuw,
maar toch de sfeer van het begin van de 20ste eeuw tracht weer
te geven. Zij gebruikt dan ook veel de ‘u-vorm’ en andere niet zo frequent
voorkomende woorden.
Vergelijkbare verhalen vanuit een ander gezichtspunt vindt de lezer ook in
‘Soldaat Peaceful’ van Michael Morpurgo of in de film ‘Un long dimanche de
fiançailles’.
‘De hondeneters’ is een bijzonder krachtig en sterk verhaal dat geen lezer
onberoerd zal laten. Een sterke aanrader!
Pol Van Damme
Maart 2009
